Eli kolu bağlandı

İsrail, 2010 yılında keşfettiği doğal gazı Avrupa'ya taşımak için 13 yıldır çözüm ararken, projenin tek olası rotası olan Türkiye boru hattı projesi Gazze'deki katliamlar sonrası askıya alınınca İsrail'in eli kolu bağlandı.

İsrail 2010 yılında Laviathan ve Tamar'da doğal gaz keşfetti. Ancak İsrail uzun süredir Doğu Akdeniz’den çıkarılacak gazı Avrupa’ya taşınması için çözüm arayışında.

'TÜRKİYESİZ' PROJE TAM BİR HAYAL OLDU

İsrail, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Yunanistan, ABD'nin desteğiyle ve Türkiye'yi proje dışında bırakarak Doğu Akdeniz'de keşfedilen gazın Avrupa'ya taşınmasını amaçladı.

2020 yılında Atina’da Zappion Sarayı'nda düzenlenen imza töreninde  Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades anlaşma imzalayarak ‘Türkiyesiz EastMed’ için harekete geçti.

ABD destekli ve Güney Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail’in projesine göre İsrail’den çıkarılacak doğal gaz, su altı borularıyla önce Güney Kıbrıs’a gelecek, oradan Girit adasına ve son olarak Yunanistan ve İtalya üzerinden Avrupa’ya gidecek. Projenin odak noktası ise Türk kara sularını herhangi bir şekilde kullanmamaktı.

KİMSE 'TÜRKİYESİZ' PLANA YATIRIM YAPMADI

İmzalanan anlaşmaya göre bu proje için bin 900 kilometrelik doğalgaz boru hattı çekilecek ve bunun bin 300 kilometresi deniz altına döşenecekti. Türkiye’yi aradan çıkarmayı planlayan proje bu haliyle dünyanın en uzun ve en derin doğal gaz boru hattı olmaya adaydı ve bu da maliyeti ciddi şekilde yükseltiyordu. Ekonomik olarak yapılabilirliği olmayan projeye kimse yatırım yapmak istemedi.

LİBYA ULUSAL HÜKÜMETİ İLE YAPILAN MUTABAKAT PLANLARINA ÇOK BÜYÜK DARBE VURDU
 

Tabi bir de Türkiye-Libya mutabakatından dolayı hukuki süreçler vardı… Türkiye, Libya ile Kasım 2019'da deniz yetki alanı anlaşması imzalayarak EastMed boru hattının geçeceği deniz sınırına sahip oldu.

PROJEYİ İLK SATAN AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ OLDU

Washington, Trump döneminde Türkiye’yi baypass eden projeyi destekleyerek Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nu kurdu. Ancak projeyi ilk terk eden yine tabi ki ABD oldu.
 

İSRAİL’İN TEK SEÇENEĞİ VAR ODA TÜRKİYE

İsrail’in büyük umutlar bağladığı bu proje rafa kalkınca, Türkiye-Libya mutabakatından doğan hukuki süreç ve maliyet yüksekliğinden dolayı hayalini kurduğu Türkiyesiz projeden vazgeçerek Türkiye’ye yöneldi.
 

Tarihler Mart 2022’yi gösterdiğinde İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmek için Türkiye’ye geldi. Bu ziyaret 2007 yılından bu yana Türkiye ile İsrail arasındaki en üst düzey ziyaretti. Bu görüşmede ana gündem maddelerinden biri Türkiye’den geçecek doğal gaz boru hattı projesiydi.

Türkiye ile İsrail arasında başlayan normalleşme süreci temkinli ama somut adımlarla ilerlerken Eylül 2023’te Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kapsamında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmesi uzun süredir üzerinde çalışılan enerji işbirliğinde somut adımların hızlandırılması kararıyla sonuçlanmıştı.

EKONOMİSİ ZORDA OLAN İSRAİL İÇİN CAN DAMARI PROJE ASKIYA ALINDI
 

Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın 7 Ekim sabahı Aksa Tufanı adıyla İsrail'e yönelik başlattığı operasyonun ardından İsrail'in Gazze'de yaptığı katliamlar sonrası Türkiye İsrail'le Doğu Akdeniz'de yürüttüğü doğal gaz arama faaliyetleri ile boru hattı çalışmalarının askıya aldı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar da Tel Aviv’e yapacağı ziyareti iptal etti.

Son olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 488 milyar dolarlık ekonomisi sarsılan ve ekonomik olarak zorda olan İsrail’in Türkiyesiz hayata geçiremeyeceği proje için Gazze'de ateşkes yapılmadan, Türkiye'nin İsrail ile hiçbir enerji projesini görüşmeyeceğini açıkladı.